عکس و دیدن عکس /یوریک کریم مسیحی /1395

در بخشی از مطلب پیشگفتار کتاب عکس و دیدن عکس به قلم مولف چنین آمده است:
“از سالی پیش از انقلاب تا سال‌ها پس از آن، هنری که بیش از دیگر هنرها رشد کرد و قوام یافت و تناور شد، و نسل‌نویی از هنرمندانش را پرورش داد، عکاسی بود. عکاسی نخست از رهگذر پاگیری و پیروزی انقلاب تولدی نو و اهمیتی تازه یافت، و دو سال پس از آن، با آغاز جنگ بزرگی که بر سر مردم ما آوار شد، این عکاسی بود که برنده بود، و سرعت بالندگی و آفرینندگی‌اش شتابی چنان یافت که گویی تجربه‌ی ده سال را کسب کرد…
…اما، وقتی کشور آرام شد و قرار گرفت و زندگی روال نسبتن طبیعی خود را یافت و اوضاع از همه نظر وارد مرحله ای تازه شد، اینک میدان برای مباحث نظری عکاسی باز شده بود و دیگر تنها به دل خطر و حادثه زدن و عکس هایی ماندگار از رویدادهای تاریخ ساز آفریدن مطرح نبود؛ اینک نسل تازه ای از راه رسیده بود که نه تنها می خواست خوب عکس بگیرد، که می خواست عکس خوب بگیرد؛ و نه تنها می خواست عکس خوب بگیرد، که می خواست عکس خوب را خوب ببیند و خوب بفهمد و بتواند زیبایی و چندلایگی آن را کشف کند. این جا بود که کتاب های عکاسی دیگر فقط عکسینه (آلبوم عکس) نبودند و کتابهای نوشته دار پدید آمدند و کم کم تعداد عکس ها کم شد و نوشته ها بیشتر شدند و کتابهای نظری خارجی ترجمه شد و به بازار آمد؛ اما همچنان جای کتابهای نظری تألیفی خالی بود…
​من، در دیدن عکس، چنان که برای احساس، اندیشه و نگرش عکاسان ارزش و اهمیتی تمام قائلم، برای مخاطبان عکس نیز همین اهمیت و ارزش را معتبر می شمارم، و در متن کتاب بر آن تأکیدی چندباره کرده ام که مخاطب در تبلور معناها و مفاهیم و کشف لایه های عکسها نقشی کلیدی دارد؛ و این ماییم، مخاطبان عکس، که چیستی و جهان درونی یک عکس را کشف یا حتا تعیین می کنیم. ما، مخاطبان عکس، نباید اهمیت «کار» دیدن عکس را اندک بشماریم. عکس ها موجودند، اما، با مایند که هستی می یابند…”

کتاب شامل 26 فصل کوتاه است که عناوین آن به ترتیب عبارتند از «عکس چیست؟»، «در این کتاب عکس چیست؟»، «عکس خوب چیست؟»، «عکس بد کدام است؟»، «اول چه می‌بینیم؟»، «تداعی»، «همنشینی»، «تبارشناسی»، «پیشفرض و پیشفهم»، «زاویه دید»، «دیدن، خواندن، فهمیدن»، «سه حالت»، «نیت عکاس»، «تاویل»، «کادر، کادربندی»، «نامِ عکس، شرحِ عکس»، «سیاه و سفید، رنگی، رنگین»، «زیبایی»، «آنالوگ، دیجیتال»، «قصه، روایت»، «سیکوئنس»، «ت، مثل تقلب»، «ذاتن ارزشمند»، «من که بهترم»، «نقد عکس» و «نتیجه‌گیری».
​نویسنده در جای جای کتاب از عکس‌های عکاسان مشهور تاریخ عکاسی از آغاز تا به امروز بهره برده است. هانری کارتیه برسون، ادوِرد مایبریج، جیمز ناکت‌وی، یوجین ریچاردز، برنیس ابوت، گری وینوگراند، سابین وایس، ادی آدامز، ویلیام یوجین اسمیت، رابرت فرانک، دویین مایکلز، جوئل مایروویتز، رابرت جانسن، باربارا کروگر، ویلیام کلاین، امی هلن جانسن، رون هاویو، دایان آربوس، فرد هرتسوگ و الیوت ارویت، نام شماری از عکاسان است که عکس‌هایی از آنها در این کتاب شرح و بررسی شده است.