جنگ /آلفرد یعقوب زاده /1402

کتاب جنگ آلفرد یعقوب زاده، مجموعه عکس جنگ ایران و عراق: یک مرثیه (1359-1367) در سال 1402 توسط نشر بایگانی روانه بازار چاپ و نشر شده است.

این مجموعه سال های آغازین جنگ را از دریچه دوربین آلفرد یعقوب زاده به تصویر می کشد.

در گاه شمار کتاب به رویدادهای مهم سال 1357 تا 1367 اشاره شده است.

در آغاز کتاب آلفرد عکس هایش را به افرادی تقدیم می کند و این چنین بیان می کند:

“سپاس از مادرم ماریا که برایم دوربین خرید تا عکس گرفتن را تجربه کنم و از پدرم، آرداواز که در دوران پرحادثه ی جنگ ایران و عراق با صبوری و شکیبایی به من دلگرمی داد.
امیدوارم این کتاب یادمانی باشد برای همسر مهربانم ندین و پسرهای نازنینم رافائل ایوان و سباستین.
به یاد و احترام تمام کسانی که در طول جنگ برای دفاع از ایران فداکاری کردند و هر خسارت جانی و مالی و روانی را به جان خریدند. آنهایی که مسلحانه جنگیدند، آنهایی که دست خالی مقاومت کردند، آنهایی که در شهر و روستا خانه هایشان بر سرشان هوار شد، آنهایی که گمنام آواره شدند، آنهایی که به مداوای زخمی ها شتافتند و آنهایی که با عکاسی و فیلم برداری حماسه و مقاومت و مصیبت، این جنگ هشت ساله را به دیگران خبر دادند و آن را در تاریخ معاصر ایران ثبت و ضبط کردند.
به یاد کاوه گلستان که در روزهای جنگ یاور هم بودیم. عکسهایم را به اصغر بیچاره، همسایه دیوار به دیوارمان در تهران پیچ شمرون، خیابان تنکابن، تقدیم میکنم. اصغر اولین آموزگارم بود، الفبای عکاسی را به من آموخت و با سخاوت ظهور فیلم و چاپ عکس را به من یاد داد. اصغر اولین قدمهای عکاسی را برایم هموار کرد.
در تک تک لحظات آماده سازی این مجموعه به یاد جوانانی بودم که “بسیاری شان هنوز صورت عشق را بر سینه نفشرده بودند”. در زمانه عسرت، این کتاب به یاد آنانی منتشر میشود که تا هنوز فهرست می شوند.”

محمود کلاری نیز در مطلبی تحت عنوان «عکاسی جنون» پیرامون آلفرد یعقوب زاده مطالبی می گوید و با بیان خاطره ای این هنرمند را توصیف می کند:

“اولین بار آلفرد یعقوب زاده را از طریق کاوه گلستان و در منزل او شناختم. آلفرد نزدیک ظهر از اهواز آمده بود؛ چند حلقه از فیلم هایش را ظاهر کرده و کنتاکت زده و تصمیم داشت دوباره همان روز غروب برگردد. این اشتیاق جنون آمیز و پذیرش آن همه خطر برای ثبت تاریخ چیزی فراتر از علاقه مندی صرف به عکاسی بود. ویژگی ای بود که من آن را جنون عکاسی می نامم و همین جنون بود که در نقاط مختلف جهان از جمله فلسطین، گروزنی، قاهره، سومالی و اوکراین او را تا یک قدمی مرگ پیش برد اما هیچ کدام نتوانست مانع تلاش های سرسختانه او در راه هدفش شود؛ جوانی ماجراجو و سرشار از انرژی و انگیزه که تقریبا هیچ اتفاق یا حادثه ای که می توانست ارزش عکاسی ژورنالیستی داشته باشد از دید او و دوربینش دور نمی ماند.
او به شکلی باورنکردنی در همه جا حضور داشت. میتوان گفت شروع عکاسی جدی و حرفه ای و یافتن سبک و نگاه ویژه آلفرد یعقوب زاده همزمان با آغاز جنگ ایران و عراق بود. او میتوانست به شکل رایج و مرسوم عکاسی خبری در مواجهه با اتفاقات و حوادث تنها به ثبت واقعه بسنده کند اما با انتخاب زاویه دید دقیق و به کارگیری قواعد زیبایی شناختی موفق شد روایت و تألیف خودش را پیدا کند و از این طریق جهت گیری و قضاوت شخصی اش را پیش روی تاریخ قرار دهد.
اما مطلبی که مرا به نوشتن این سطور وامیدارد ادای دین و احترام شخصی و ابراز احساسات عمیقم نسبت به شخصیت و مرام انسانی و معرفت کم نظیر آلفرد یعقوب زاده بر اساس یک خاطره است:
سال ۱۹۸۹ خبر حیرت انگیز فروپاشی شوروی منتشر شد و متعاقب این اتفاق در اواخر همان سال فروپاشی قریب الوقوع دیوار برلین و اتحاد دوباره ی ملت آلمان دنیا را متوجه خود کرد. آن زمان من که برای بازبینی و انتخاب لوکیشن جهت ساخت فیلمی سینمایی در اروپا بودم با عجله و اشتیاق برای دیدن این رخداد مهم تاریخی خودم را به برلین رساندم. در اولین ساعات ورودم، به شکلی بسیار اتفاقی و غیر منتظره در کنار دیوار برلین با آلفرد روبه رو شدم. او که میدانست در آن شرایط در برلین غربی امکان پیدا کردن جایی برای اقامت وجود ندارد از من دعوت کرد تا در اتاق هتلی که آژانس برایش تدارک دیده بود با او بمانم. در آن زمان او برای آژانس سیپا عکاسی می کرد.
همان شب وقتی متوجه شد که من دست خالی و بدون هیچگونه تجهیزات عکاسی به این سفر آمده ام، از مجموعه ی وسایلش یک دوربین کانن اف تی بی به همراه لنز ۳۵ میلی متری که میدانست لنز مورد علاقه ی من است به همراه یک حلقه فیلم سیاه و سفید کداک به من داد و در پاسخ حيرت و تعجب من گفت: این یک حلقه با من بقیه اش با خودت.
اما این همه ی لطفی نبود که آلفرد در آن سفر به من کرد. شب بعد وقتی از عکاسی به هتل برگشتم آلفرد را مشغول جمع آوری وسایلش دیدم. او گفت آژانس از او خواسته در اولین فرصت خودش را به بخارست در رومانی برساند چون هر لحظه ممکن است مردم نیکلای چائوشسکو دیکتاتور معروف رومانی را از قدرت به پایین بکشند و کشور دچار تحولاتی شود. آلفرد به من اطمینان داد که میتوانم بدون هیچ نگرانی تا پایان هفته در همان هتل بمانم. آن شب آلفرد رفت و من تا سه روز در برلین ماندم و با دوربینی که او به من داده بود عکاسی کردم. همان مجموعه ای که به لطف آلفرد یعقوب زاده اوایل دهه هشتاد با عنوان « دیوار » در خانه ی هنرمندان ایران به نمایش درآمد.
پس از گذشت این همه سال هنوز هم خاطره ی این رفاقت صمیمانه و رفتار بزرگ منشانه ی آلفرد در ذهن و قلب من گرم و زنده است.”

این کتاب در قطع رحلی با جلد سخت و قاب در 264 صفحه مصور به چاپ رسیده است.

به همراه این کتاب نفیس ویژه نامه ای با عنوان «سه روایت،‌ و چند یادداشت.» در قطع رحلی توسط نشر بایگانی با 48 صفحه مصور به چاپ رسیده است.
این ویژه نامه زیر نظر پیمان فرگاهی و با مدیریت هنری ایشان به چاپ رسیده است که تصویر روی جلد و پشت آن در آلبوم تصاویر کتاب قابل رویت می باشد.

در فهرست مطالب ویژه نامه عناوین ذیل مشاهده می شود:

سه روایت .

• سرنوشت پروازی که از دست دادم / الفرد يعقوب زاده
• چطور فیلمهایتان را پس از سقوط در آب نجات دهید آلفرد یعقوب زاده
• زندگی روزمره ی من در خط مقدم جنگ ۱۳۶۱۱۳۵۹ / آلفرد یعقوب زاده

چند یادداشت .

• در جست و جوی حقیقت ؛ نگاهی کوتاه به عکاسی جنگ / اسماعیل عباسی
• الفرد يعقوب زاده؛ او فقط چند بار زندگی میکند … بیا و بنگر / هوشنگ گلمکانی
• جنگ نفت و بی مرزی در عکسهای جنگ آلفرد یعقوب زاده / رویا خوشنویس
• خوانش ادبیات جنگ ایران و عراق در کنار عکسهای آلفرد یعقوب زاده / امیر موسوی
• ثبت با سند برابر است! گزارشی کوتاه از گفت و گویی بلند با آلفرد یعقوب زاده / نازلی عباسی