جبین بر خاک نه /1398

کتاب جبین بر خاک نه، خودنگاره ی زندگی سرخپوستان اثر تی .سی .مک لوهان است که ع.پاشایی آن را ترجمه نموده و نشر دیبایه در سال 1394 آن را منتشر نمود. این کتاب نوبت چاپ سوم این اثر است که در سال 1398 به چاپ رسیده است.

سرخپوست های آمریکای شمالی از بدو ورود اروپایی ها، سعی کردند با آنها گفت و گو کنند و به آنها بگویند و یادشان بدهند که چه طور باید با زمین و طبیعت رفتار کرد. از قرن شانزدهم تا قرن بیستم، تنها پاسخی که سرخ ها از سفیدها می گرفتند، گلوله و آتش بود. کتاب «جبین بر خاک نه: خودنگاره ی زندگی سرخپوستان» مجموعه ای از گفتارها، نطق ها و نوشته هایی ست که در این قریب به پانصدسال از این مردم به جا مانده است و شرح ماوقع زیست، زندگی، آداب و سنت هایشان است. سرخپوست ها که همواره با جهان در صلح بودند و هزاران سال به سادگی و زیبایی، زمین، آسمان و دریا را پاس داشته بودند و هیچگاه برای منافع مادی و کسب ثروت شخصی زندگی نکرده بودند، با ورود سهمناک سفیدپوست ها، با مردمانی روبرو شدند که سرشار از طمع، حرص و آز، حاضر بودند همه چیز را نابود کنند و دست به هر تخریب و جنایتی بزنند برای رسیدن به خواسته هایشان. از همین روی بود که برای تغییر این نگاه و بینش و برای حفظ زمین و طبیعتی که به آن عشق می ورزیدند، تلاش کردند با سفیدها به مصالحه برسند و از داشته هایشان به آنها بیاموزند.
این کتاب سرشار از گفتارهایی از تلاش این مردم است برای ارمغان دادن هرآنچه دارند از بینش و دانش، به مردمان سفید. اگر اروپایی های مهاجم به خاک آمریکا، چیزی از بینش این مردم یاد نگرفته و به کار نبستند و با رفتاری که در قبال زمین و اقلیم آنها داشتند، خشم و نومیدی شان را موجب شدند، باقی مردم جهان می توانند از نوشته ها و گفته های عمیق و جهانشمول و در کمالشان، برای اصلاح و بهتر کردن زیست فردی و اجتماعی شان استفاده کنند. کتاب «جبین بر خاک نه» به همین خاطر کتابی مهم و خواندنی ست که می تواند همچون آموزگار و راهنمایی چراغ به دست، نور بتاباند بر تاریکی راه های پیش رو.

عکس های کتاب توسط ادوارد کرتیس در اولین سال های قرن بیستم گرفته شده است.

پاشایی در مطلب یادداشت مترجم پیرامون کتاب و عنوان آن آورده است:

” اسم انگلیسی کتاب Touch The Earth است: «زمین را لمس کن»، یا چیزی در این مایه ها. اما آن نازنین همیشه، احمد شاملو، که این کتاب را از آمریکا برایم فرستاده بود، عنوان «جبین بر خاک نه» را برای آن انتخاب کرد. یادش گرمای دل ما باد!
سعی کرده ام زبان این ترجمه به سبک و سیاق زبان سرخپوستها ساده باشد. عباس ارض پیما تمام کتاب را همدلانه خواند و برای کم و کسریهایش پیشنهادهای مفیدی داد. “

در فهرست مطالب کتاب عناوین زیر درج شده است:

• یادداشت مترجم
• مقدمه: روح زمین
• خورشید صبحگاهی، خاک دلپذیر
• نو و خاموشی بزرگ
• مرد پرمو از شرق
• صدایم ضعیف می شود

همچنین در بخش هایی از مقدمه ی کتاب با عنوان «روح زمین» آمده است:

“… در این کتاب ، سرخپوستها خودشان از چند و چون زندگی شان می گویند. بندهایی که این کتاب را می سازند از نطقها، و به تازگی هم از نوشته های سرخپوستهایی که از قرن شانزدهم تا قرن بیستم در همه ی بخشهای قاره ی آمریکای شمالی زندگی می کردند، گرفته شده اند. آنها با ادب و احترام از زمین، از حیوانات و از اشیایی حرف می زنند که قلمرویی را می ساختند که آنها در آن زندگی می کردند.

یک زن وینتو، که در حدود پانزده سال پیش در کالیفرنیا، نزدیک به ناحیه یی که سفیدپوستها از طریق فرایندهای هیدرولیک و انفجار برای طلا معدنکاوی می کردند، گفت: « موقعی که ما علف ها را به خاطر ملخ می سوزانیم، چیزها را ویران نمی کنیم. درختها را می تکانیم که بلوط و تخم میوهی کاج جمع کنیم. اما سفیدها زمین را شخم می زنند. درخت ها را می کنند، همه چیز را می کشند… آنها صخره ها را منفجر و آنها را روی زمین پخش می کنند …

…خیلی از بندهای این کتاب تلاش های سرخپوست ها را نشان می دهند که سعی می کنند افکارشان را به مرد سفید عرضه کنند، یا به شکل هدیه یا به امید تفاهمی که از آن طریق مرد سفید بگذارد سرخپوست باشد و بماند. همانطور که سرخپوستها چیزهای بیشتری از راه و رسم مرد سفید دستگیرشان می شد، لحن صدایشان سردرگم، خشمگین و نومیدانه می شد، و بالاخره هم از امید خالی شد.
حالا برای همه ی ما، نه سرخپوستها، آسان است که از طرف آنها خشم و بدبختی نامستقیمی احساس کنیم. سرخپوستها، مرده یا زنده، چنین احساس هایی را به حق با تأسف و تحقیر دریافت می کنند. احساس همدردی برای مردمی که فرهنگشان ویران شده خیلی آسان است.
این کتاب با احترام و، امیدوارم، با ادب جمع آوری شده باشد، تا شاید سرخپوستها یک بار دیگر با صدای خودشان حرف بزنند. خوب می دانیم که تنها آینده ی شایسته برای مایی که در آمریکا زندگی می کنیم حالا از طریق کشف دوباره ی محیط ما ممکن است. به این احتیاج داریم که رابطه ی درستی با زمین و منابع اش برقرار کنیم؛ و الا انهدام سرخپوست انهدام طبیعت را به دنبال دارد؛ و انهدام طبیعت همان انهدام خودمان است. …
…این کتاب یک اثر دانشمندانه نیست. بعضی بندهای آن معروف اند، اما اینها حیاتی تر از آناند که بشود کنارشان گذاشت. بیشتر آنها را در کتابها، دست نوشته ها و مقالاتی با ابهام مختلف می توان پیدا کرد . منشأ بعضی از اینها بین دانشمندها ، محل شک یا نزاع است؛ در این موارد، که گاهی در متن به آن اشاره شده، نسخه یی مورد استفاده قرار گرفته که با اطلاعات موجود همخوانی دارد.
عکس های این کتاب را ادوارد کرتیس در اولین سالهای قرن بیستم گرفته است و مشوق و حامی او در این کار «چی. پیرپونت مورگان» و رئیس جمهور روزولت بوده اند . کرتیس سالهای زیادی را با مهارت عکاسی فوق العاده یی صرف ثبت یک مردم و یک شیوه ی زندگی کرد که می دانست محکوم به خاموشی است…”

این کتاب در قطع خشتی با جلد شمیز و در 180صفحه مصور به چاپ رسیده است.