عکسهای قدیم کرمان /مجید نیکپور /1390

کتاب عکس های قدیم کرمان توسط مجید نیکپور تالیف شده و نشر مرکز کرمان شناسی در سال 1390 اقدام به انتشار آن نموده است.

این کتاب مجموعه‌ای است مصوّر که به همراه توضیحاتی به دو زبان فارسی و انگلیسی، بازگو کننده تاریخ،‌ فرهنگ، آداب و رسوم، سیاست، تجارت، اقتصاد و… در صد سال اخیر این دیار است؛ دیاری که در نشیب و فرازهای متعدّد، بارها تا مرز نابودی پیش رفته و هر بار ققنوس‌وار از میان لهیب آتش جنگ و فنا، تولّدی دیگر یافته است. این مجموعه شامل این بخش‌هاست: اماکن؛ حکّام کرمان؛ روحانیون، رجال سیاسی، علمی و فرهنگی؛ رویدادها و مراسم؛ بازار، حرف، صنایع، نظامیان و…؛ مدارس و مراکز آموزشی؛ مردم و ناشناخته‌ها؛ سیستان. گفتی است اکثر عکس‌های این مجموعه از دوران قاجاریه است.

مجید جاوید مدیر مرکز کرمانشناسی در آغازین صفحات، پیرامون کتاب آورده است:

“… یکی از ابزارهای مطالعه و بررسی تاریخ، استاد هستند، که در بین اسناد موجود، عکس جایگاهی خاص دارد، چرا که جنبه ی بصری آن، همواره مورد توجه و استقبال اکثریت جامعه قرار می گیرد. عکس در دیدگاه عامه، یکی از ابزار گذشت روزگار محسوب می گردد، نگریستن به عکس، گذشت روزگار را کاملا قابل لمس می کند. از این روست که در گوشه ی عکس، تاریخ آن را ثبت می کنند.
…عکس یکی از ابزار تحقیق و تدبر در تاریخ است، و از مشاهده ی هر عکس می توان به نکات و مطالبی تازه رسید . مجموعه ای که تقدیم خوانندگان محترم می گردد ، اولین کار در حوزه ی عکس های کرمان است که نخست آن که تا کنون در خصوص تاریخ، جغرافیا، آداب و رسوم و دیگر مباحث، مجموعه های متعددی تالیف، تدوین و ترجمه گردیده است ، اما تا کنون این عرصه ها از زاویه ی عکس مورد بررسی و مطالعه قرار نگرفته اند. دیگر آن که تا کنون به صورت جسته و گریخته و بعضا پراکنده – عکس هایی از کرمان منتشر گردیده، اما هیچ گاه به صورت تخصصی و جامع به این مهم پرداخته نشده است.

مورد دیگر آن که در بعضی از کتاب ها و مقالات مربوط به کرمان، مؤلفین و محققین، در راستای آوردن مستندات تصویری ، یا چشم نوازی مطالب و افزودن جذابیت بصری در مابین مقالات و مطالب، و یا تزئین مطلب ، من از عکس های مربوط و یا حتی نامربوط استفاده کرده اند ، اما تا کنون مجموعه ای کاملا مصور، با تفکیک موضوع، و در مباحث گوناگون منتشر نگردیده است، و اینک مفتخریم ، مجموعه ای در برگیرنده ی تمامی موارد ذکر شده ، تقدیم علاقه مندان، پژوهشگران و محققین نمائیم .
مجموعه ی نفیس و ارزنده ی « عکس های قدیم کرمان ، ماحصل تلاش و زحمات بیش از یک دهه ی آقای مجید نیک پور کارشناس و پژوهشگر تاریخ کرمان است که با علاقه ی وصف نشدنی و دقت و وسواسی خاص، با کنکاش در مراکز علمی و کتب و ارتباط با خانواده های محترم کرمانی، مجموعه ای از عکس های قدیمی کرمان را جمع آوری و با صرف سال ها وقت ضمن شناسایی عکس ها، با نگارش توضیحاتی بر آنان، امکان انتشار این مجموعه را فراهم نموده است. ایشان که مؤلف چندین کتاب با ارزش در حوزه ی تاریخ و فرهنگ کرمان می باشد – مجموعه هایی که هر کدام به عنوان منبع و ماخذ شناخته شده اند در این اثر نیز ، بار دیگر منبع و مأخذی معتبر و موثق – با بیش از ۳۷۰ قطعه عکس – به مجموعه ی منابع کرمان افزودند.
از مجموعه ی حاضر، و از تک تک عکس های آن می توان به زوایایی از تاریخ، فرهنگ و اجتماع یک صد ساله ی گذشته ی کرمان و همچنین از تصویر مغرور امیر اعظم ، به دست انتقام الهی پی برد ، از آثار و ابنیه ی گذشته که حال از بین رفته اند و یا ویرانه ای از آنها مانده، علاوه بر استفاده های فنی و معماری و … می توان به فنا پذیری تعلقات دنیوی پی برد، از مشاهده ی چهره ی حکام و رجال گذشته، به معنای دقیق « نام نیکی گربمان ز آدمی … » پی برد ، و در کلامی کوتاه به همان فایده ی تاریخ عبرت گیری و پند آموزی رسید …”

کتاب در قطع رحلی با جلد سخت و کاور گلاسه در 328 صفحه مصور به چاپ رسیده است.