کتاب گنج بازیافته، عکس های 50 ساله ی محمد احصائی از موزه های جهان، نوشته بهزاد حاتم است که موسسه فرهنگی پژوهشی چاپ و نشر نظر در سال 1400 اقدام به انتشار آن نموده است.

محمد احصائی خوشنویس و نقاش برجسته دوران ما، که آثار خوشنویسی و نقاشی هایش که بر پایه شکل حروف فارسی است اکنون در حراج های بین المللی قیمت هایی نجومی یافته، نامی چنان بزرگ است که همراه شدنش با هنری جز خوشنویسی در باور نمی گنجد. ولی این راست است. گنجی یافته شده است…گنجی یافته شده است از اسلایدهای رنگی که استاد احصایی در دهه های ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰، در روزگار دانشجویی خود، گرفته است. بخش بزرگی از این عکسها در موزه های جهان گرفته شده است.
شماری از این عکسها به همراه کتاب گنج بازیافته با تعداد بسیار بیشتری از عکس ها در گالری گلستان به نمایش در آمد. این کتاب سومین نمایش و کتاب از رشته دیدار هنرمند از بهزاد حاتم است.

در کتاب گنج بازیافته می خوانیم:

“عکسهای موزه ها هنرمند جوانی را نشان می دهد که با نگاهی هنرشناس و ستایشگر، آمده است که بیشتر ببیند و بستاید و بیاموزد و هم زمان عکاسی کنجکاو و تیزبین و بازیگوش را که ولی دریچه دوربینش را بر هر چیزی نمی گشاید. او بسیار گزیده و سنجیده و شکیبا رفتار میکند.

عکاسی در این روزگار، با دوربین های دیجیتال و گنجایش پایان نایافتنی شان را فراموش کنید. اینک هرکس با دوربین موبایلش میتواند به یک عکس خوب از یک نما دست یابد. هرکس از هر چیز عکسهای بسیار می گیرد و میان شان دست کم یکی خوب از آب در میآید. می توان بی درنگ عکسهای گرفته شده را دید و اگر خشنود کننده نبود دوباره و دوباره عکس گرفت. افزون بر این، دوربین ها همیشه آماده اند و عکاسی تنها با فشردن یک دکمه یا انگشت گذاشتن بر یک دایره انجام میشود. و چیز دیگری که نباید فراموش شود آنکه اینک همه دارند عکس میگیرند و عکس گرفتن در میان مردم و از هر چیزی و هر کسی، ناروا شمرده نمیشود. در روزگار پیشا دیجیتال، خود را در زاویه دید دوربین بیگانهای یافتن ناخوشایند بود و بسیاری آن را بر نمی تابیدند. پس عکاسی کردن در جاهای همگانی کار چندان دلپذیری نبود و گاه آزارنده هم بود. این که کسی که عکاسی پیشه اش نبود، بتواند در جایی همگانی دوربینش را در دست بگیرد و از چیزی که تنها در یک دم گذرا پیش میآید، با دوربینی که باید همه چیز آن را برای گرفتن هر عکس با دست آماده کرد، یک عکس، تنها یک عکس بگیرد و همه چیز آن عکس درست باشد، چیز چندان ساده ای نبود.

یک گروه از عکسهای احصائی از پیوند میان نگرنده و کار هنری ست. برخی از اینها چیزی بیش از نگهداری یک دم درست از رو به رویی یک نگرنده با یک کار هنری ست، احصائی با نگر درست و با شکیبایی توانسته است از بسیاری از این رو به رویی ها و در آمیختن کار هنری و تماشاگر، یک کار هنری دیگر بیافریند.”

در کتاب در کنار بعضی از عکس ها یادداشتی درباره آن به خط احصائی آمده است که خواندنی و شیرین است و به ارزش کتاب می افزاید.

کتاب «گنج بازیافته» را مانند دو کتاب پیشین دیدار هنرمند، نشر نظر در همکاری با گالری ۱۰ منتشر کرده است. همه کتاب های این رشته دو زبانه است و متن انگلیسی آن ترجمه متن فارسی نیست و نویسنده، آن را برای خواننده غیر ایرانی نوشته و گاه در آن چیزهایی را توضیح داده که خواننده ایرانی خود بر آن آگاه است.