درددلها /منیر شاهرودی فرمانفرمایان

کتاب درد دل ها به نمایش آثار منیر شاهرودی فرمانفرمایان  می پردازد که توسط تیم دلان عکاسی شده اند و زارا هوشمند و رز عیسا بر روی این آثار مقدمه ای را نگاشته اند. این کتاب در سال 1385 توسط موسسه فرهنگی پژوهشی چاپ و نشر نظر منتشر شده است.

آثار منیر شاهرودی کلاژهایی هستند از عکس های قدیمی، نقاشی، شیشه و عروسک های پارچه ای و … که علاوه بر نمایش هنر این هنرمند، به بیان احوالش در زمان خلق این آثار نیز می پردازد.

منیر شاهرودی فرمانفرمائیان در سال 1304 شمسی متولد شد و هنر به ویژه نقاشی را از دوران کودکی آغاز کرد و تحصیلات خود را در همین حوزه در آمریکا پشت سرگذاشت و  آثار هنری فراوانی را از خود بجای گذاشت. وی در سال های پیروزی انقلاب اسلامی، بدلیل مصادره آثارش و مشکلات پیش آمده، ایران را مجدد ترک و به آمریکا مهاجرت نمود. ایشان در سال 1398 دار فانی را وداع گفت.

رز عیسا در سال 2006 در مقدمه ای با عنوان «خاطره» پیرامون آثار این هنرمند آورده است:

“…مجموعه درددلها که در دهه هفتاد شمسی در شهر نیویورک به هستی آمد از تکه چسبانی هایی تشکیل شده که درون جعبه های جوراجور پیش چشم قرار می گیرد. این کارها به دوره ای از زندگی هنرمند اشاره دارد که ویژگی آن از کف رفتگی است. پس از انقلاب اسلامی ۱۳۵۷، منیر مصمم شد در نیویورک رخت اقامت بیاندازد شهری که وی در زمان دانشجویی اش در سالهای بیست شمسی با آن آشنا شده و به عنوان طراحی جوان در سالهای سی در آن کار کرده بود. اما نیویورک دهه هفتاد تبعیدگاهی خودخواسته بود که هنرمند را در خلوت دل گوشه نشین کرد. بیشتر حجم های کوچک درددلها پس از مرگ ابوالبشر فرمانفرمائیان، همسر و همدم منیر، به وجود آمد. هنرمند در لابلای مکانها، چهره ها ، و خنزرپنزر میلولد، و در تنهایی و تنگدلی لحظه های خرم گذشته ای را می جورد که او را به جایجای سرزمین آبایی اش کشانده بود.
درددلها مجموعه ای است در تبعید که بی دستیاری کسانی که در گذشته به هنرمند کمک کرده بودند آفریده شده. به همین خاطر شخصی است و صمیمی، ورزش خاطره است و فراق و اندوه و میل و لحظات جمال و سرمستی – جویش رستگاری است در هنر.”

همچنین زارا هوشمند هم در بخشی از مقدمه اش  این آثار هنری را اینطور توصیف می کند:

“این کلاژها ـ که از آنها به عنوان « جعبه های خاطره » یاد میکنم ـ به حفره های اسرارآمیز مغزی می ماند در طلب معنا. پرتوهای اتوبیوگرافیک بر سطوح این کارها می درخشد: عکسهای قدیمی، تکه های جواهر و پارچه های کهنه که زمانی با انگشتان مادر هنرمند در تماس بوده اند، گلهای تزئینی و تصاویری از بلبل که به معماری خانه قدیمی منیر در قزوین تعلق داشت. در پشت این سطوح رنگارنگ حزنی لانه کرده است، اندوهی فراتر از یک حدیث نفس که اشاره به تبعید دارد، از چشم اندازهایی که نگاره های مینیاتوری ترسیم می کند، نگاره هایی که در نهان از وجودی پویا می گوید….
…اشاراتی را نیز می توان یافت به شرایط محدودکننده زندگی یک زن. عکسهای رنگباخته و پوشیده نشان از زیبایی فریبنده ای دارد در زمان، اما تلختر عروسکهای چادرپوش کوچکی است با صورتهای بزک کرده. اینها در پشت میله ها می پژمرند یا در کنار لایه های سنت لهیده می شوند. در یکی، عروسک انگشتی به تعجب به دهان می رساند، در دیگری دستها را به سردرگمی و یأس به هوا پرتاب می کند: «چه شد؟» ، «چه گذشت ؟ چه بر سر گذشته آمد؟ بر سر آرزوهای زندگی؟ آرزوهایی که زندگیم بود؟» چه ساختار ژرف این کارها از غریزه ای آب می خورد که میل به محصور کردن دارد، نه فقط به خاطر انگیزش خاطره بلکه برای مسخر کردن طبیعت زودگذر آن …”

این کتاب در قطع خشتی با جلد شمیز به چاپ رسیده است.