چهره ها 3 /مریم زندی /چهره های سینما و تئاتر معاصر ایران /1376

چهره ها عنوان مجموعه کتاب های چهار جلدی است که با نگاه مریم زندی از پرتره هایی عکاسی شده اند که در هر جلد بیننده را با صورت برخی از نام آوران حرفه و هنر خاصی آشنا می کند.

که جلد 3 آن مربوط به سیمایی از هنرمندان سینما و تئاتر معاصر ایران است و در سال 1376 به چاپ رسیده است.
در ابتدای کتاب پیشگفتاری به قلم عباس کیارستمی درج شده است که در بخشی از آن آمده:

“بعد از ظهر روزی که نمی دانستم کدام روز هفته بود به دیدن عکس های مریم زندی رفتم. او عکس ها را قبل از چاپ کتاب نشانم داد تا به عنوان مقدمه چیزی بنویسم.
تعداد زیادی از آنها را روی میز کوچک و  سط هال، روی مبل، صندلی و کف زمین ردیف کنار هم چید، یا توضیح مختصری در مورد چگونگی گرفتن عکس ها؛ بدون توضيح عکاس هم می دانستم شیوه کار چگونه است.
دو بار موضوع عکس هایش بوده ام ، راحت، بی ادا و بی تکلف کار میکند، بنابراین می شود حدس زد که دیگران نیز جلوی دوربین او، همان گونه بوده اند که من.
بدون هیچ توضیحی، توصیه ای و هیچ درخواستی… خیال می کنم هرکس جلوی دوربین او خودش بوده است.
دیدن عکس ها یک ساعت بیشتر طول نکشید. بیرون که آمدم همچنان نمی دانستم چه روزی است اما برای من غروب جمعه بود. از آنجا به سراغ دوستی رفتم که منتظرم بود، مرا که دین پرسید ؛ اتفاقی افتاده است؟ گفتم نه، ولی افتاده بود. از دیدن عکس ها منقلب شده بودم و تمام راه با خودم فکر کرده بودم به همان پرسش همیشگی که عکاسی فن است یا هنر؟
دیدن عکس ها، در ذهنم بحث را به سود هنر تمام می کرد. نگاه ویژه عکاس، از همه چهره های شاد و غمگین، پیر و جوان، تصویری واحد و پر از درد و رنج گزارش می کرد، حتی عکسی که مي خنديد…
عکاس، با اندیشه ای تجریدی، ذهنی و غیر بصری به مدل هایش نگریسته است. او آگاهانه، از نسخه پردازی مکانیکی از چهره های واقعی سرباز زده و تجربه ای کاملا تازه کرده است در جهت طرحی حقیقی از آدمهائی ویژه، اما تجربه ای نه چندان شیرین.
زاویه دید، قطع عکس، انتخاب لنز و شیوه تند نور پردازی نشان میدهد که این واقعه عکاسی شده، گویای اندیشه عکاس است و نه عکاسی به مفهوم ثبت تصویر.
ردیف عکس ها آن چنان که عکاس می گفت از مسن ترین آنها آغاز می شود و با جوان ترین، به پایان می رسد. شاید اگر عکس ها از آخر به اول چیده می شد و با کتاب از سمت چپ ورق می خورد، هدف عکاس با وضوحی بیشتر و بهتر مشخص می شد.  عکاس با این شیوه عکاسی، و با کنار هم قرار دادن عکس ها بر اساس سن و سال، به گونه ای بیان گر التهاب و تشویشی است که از گذر بی وقفه عمر ناشی می شود.
می گویند تشویش طبیعی ترین حس آدمیزاد است، چه، از لحظه تولد شمارش معکوس بسوی فتا آغاز می شود. حسی مبهم و مغشوش که در تک تک چهره ها دیده می شود ، گواهی بر این ادعا‎ست. …”

در بخشی از مطلبی که با عنوان توضیحات توسط عکاس درج شده پیرامون عکس ها آمده است:

• – تمام عکس ها برای این مجموعه عکاسی شده است ( به جز عکس خانم چهره آزاد ) . و کار عکاسی از هنرمندان سینما و تئاتر معاصر ایران در دیماه ۱۳۷۳ شروع وتا فروردین ۱۳۷۶ ادامه یافت.
• واضح است این اشخاص تمامی دست اندرکاران سینما و تئاتر معاصر ایران نیستند. به خاطر حجم کتاب تعداد عکس ها بیش از این نمی توانست باشد. سعی بر این بوده که در هر گروه پیش کسوت ها حضور بیشتری داشته باشند.
• البته برای کامل تر شدن « سیمایی از هنرمندان سینما و تئاتر معاصر ایران » مایل به عکاسی از عده دیگری نیز بودم که موفق به تماس با تعدادی از آنها نشدم و بعضی دیگر موافق نبودند که از آنها عکس گرفته شود .
• امیدوارم بتوانم در مجموعه های دیگری به چهره های موسیقی ، صداو عکاسی فیلم هم بپردازم .
• ترتیب قرار گرفتن عکس ها در کتاب بر حسب سال تولد افراد است، ولی روز و ماه تولد در تقدم و تاخر تصوير افرادی که همگی در یک سال به دنیا آمده اند در نظر گرفته نشده است.
• آثار نام برده شده به انتخاب هنرمند است و لزوما ترتیب تاریخی ندارد.
• مشخصات زیر هر عکس همچنان که در چهره های ( ۱ ) و ( ۲ ) نیز انجام شده بود ، توسط صاحب عکس ارائه شده است…

در این مجلد از چهره 160 هنرمند سینما و تئاتر عکاسی شده که اسامی برخی از آنان بدین شرح است:
گلاب آدینه، داریوش ارجمند، عبدالله اسکندری، بهروز افخمی، سیروس الوند، عزت الله انتظامی، رضا بابک، رخشان بنی اعتماد، بهرام بیضایی، کامبوزیا پرتوی، آتیلا‌ پسیانی، ماهایا پطروسیان، کیومرث پوراحمد، پرویز پورحسینی، سعید پورصمیمی، امین ‌تارخ، ناصر تقوایی، رقیه چهره‌آزاد، علی حاتمی، ابراهیم حاتمی کیا، نیکو خردمند، علیرضا خمسه، فخری خوروش، حمیده خیرآبادی، علیرضا داوودنژاد، پوران‌درخشنده، احمدرضا درویش، ایرج راد، داود رشیدی، عاطفه رضوی، ملکه رنجبر، هما‌ روستا، شهلا ریاحی، کتایون ریاحی، اکبر زنجانپور، عزیز ساعتی، حمید سمندریان، خسرو سینایی، خسروشکیبایی، جمیله شیخی، فریده صابری، علی اکبر صادقی، اکبر عبدی، کیانوش عیاری، مهدی فخیم زاده، بهزاد فراهانی، فریماه فرجامی، داریوش ‌فرهنگ، بیتا فرهی، ثریا قاسمی، فرامرز قریبیان، فردوس کاویانی، نیکی کریمی، حسین کسبیان، محمدعلی کشاورز، محمود کلاری، عباس کیارستمی، جمشید گرگین، جمشید لایق، مجید مجیدی، جمشید مشایخی، مجید مظفری، پروانه معصومی، رسول ملاقلی پور، داریوش مهرجویی، تهمینه میلانی، محمدعلی نجفی، علی نصیریان، مهری ودادیان، مهدی هاشمی‎ و …

کلیه عکس ها به صورت سیاه و سفید و در کاغذ گلاسه به چاپ رسیده است.