سایه های سپید(1) /چهره های فرهنگ و هنر /حمیدرضا فرامرزی /1390

کتاب سایه های سپید (1) دربرگیرنده چهره هایی از فرهنگ و هنر معاصر ایران است که توسط حمیدرضا فرامرزی عکاسی شده و در سال 1390 به چاپ رسیده و آیدین آغداشلو و ابراهیم حقیقی در ابتدای این کتاب به درج متن پرداخته اند.

این کتاب در سال 1390 توسط نشر نیکا منتشر شده است.

از هر چهره دو فریم عکس متفاوت در کتاب منتشر شده که از ویژگی های خاص این کتاب و نگاه عکاس است.

آغداشلو در این بباره می گوید:

“… عکس ها حاصل هردو قابلیت عکاسند: فقط عکس های خبری و لحظه ای نیستند، و فقط عکس های تنظیم شده و نوربندی شده با صحنه آرایی دقیق و قرارگیری جدی و رسمی شخصیت ها هم نیستند .
او توانسته با تنظیم و ترتیب دلخواهش ، « آن » و « لحظه » را با « صحنه آرایی » و « ترکیب بندی » همراه کند .
در نمونه هایی که دیدم، اغلب دو عکس از یک شخصیت کنار هم آمده بودند . انگار یک عکس همه ی حرف را نمی توانست در خود جا دهد و انگار تأکید « خاطره » ، با اشاره به آن نقاشی سالوادور دالی، تنها با چنین کاربردی ممکن می شد و عکاس می خواست لحظه را دو بار تعریف کند، یا بخواهد « سفت شدن » مدل هایش را به هر حالی و صورتی بگذارد تا در زمان مناسب، آدمی که جلوی دوربین نشسته است و می خواهد بهتر از چیزی که گمان می کند معمولا هست جلوه کند، نرم شود و طبیعت همیشگی اش را دوباره بیابد.
حمیدرضا فرامرزی عکاس حرفه ای باهوشی است، که همان اول گفتم : بخش حرفه ایش شلختگی ندارد و حرفه ای بودنش سرپوشی نیست برای گریز از جستجو و خلاقیت و یافتن لحظه هایی که تنها یک بار در یک جلسه، یا در یک دوره و یا در یک عمر ظاهر می شوند و وقتی که سپری شدند، دوباره نمی بینی و نمی یابیشان. در بسیاری از عکس های این مجموعه تجمع صحنه آرایی و صید لحظه ی گذرا، به حس و حاصلی رسیده است که جای تماشا و درنگ دارد.”

همچنین ابراهیم حقیقی در مقدمه کتاب آورده است:

” … به آقای فرامرزی گفتم حضور دو عکس از یک شخصیت در کنار هم با تشابه بسیار ، یکدیگر را ضعیف می کنند. حتما یکی از آن ها بهتر از دیگریست . چه به لحاظ فرم، یا از نظر نزدیک تر شدن به شخصیت سوژه، در مورد بسیاری از اشخاصی که دیگر موفق به عکاسی از آنها نخواهد شد، به هزار دلیل معمول و یک دلیل قطعی، که دیگر آن ها نیستند، این کار عملی نبود .
اما اگر عکاس از روز اول آگاه بود، دست به عکس برداری در نوبت های متفاوت و یا انتخاب فضاهای دیگر می زد، تا این نقیصه را جبران کند.
ورق زدن یک کتاب تصویری، همچنان سینما ما را دچار روایت زمان مند می کند. اولا آغاز و میان و انتها مهم می شود و سپس دیدن دو عکس ممکن در کنار هم، روایت بصری خود را می یابند و اثری می گذارند که با حضور تنها یک عکس، متفاوت است.
عکس های منوچهر آشتی، آیدین آغداشلو، بهرام بیضایی، محمود جوادی پور، رضا سید حسینی، نورالدین زرین کلک و حمید سمندریان از این گونه اند. به تقطیع دو پلان می ماند، در سینما.
حتی اگر از یک کلوزآپ ( اندازه ی درشت ) به نمایش لانگ شات ( نگاه از دور ) بپردازیم، می بایست در دومی اطلاعات دیگری داشته باشیم که در اولی نیست، وگرنه پلان زائدی ارائه کرده ایم. ایجاز، ترکیب، نقطه ی رؤیت، نور، فاصله کانونی و اندازه ی گشادگی عدسی هم، اگر درست انتخاب شده باشند ، در یک لحظه ی ناب و خاص، بروز حسی در حالتی از چهره، ثبت لحظه ای را سبب می شود که ماندگاری عکس را ضمانت می کند.
می بینید که غیر از لحظه ای که به سوژه مرتبط است، بقیه از دانش و تجربه ی عکاس برمی آید. آن گونه است که دانش از راه تجربه ی فراوان، به دانایی ای مبدل می شود که خود آگاه و ناخودآگاه عکاس یک پارچه و بی تفکر، در لحظه دست به کار می شود، تا فقط انگشت سبابه ی دست، دکمه ی دوربین را بفشارد و …‎”

از جمله پرتره های عکاسی شده می توان به همایون خرم، بهاء الدین خرمشاهی، فخرالدین فخرالدینی، فرهاد فخرالدینی، کامران کاتوزیان، نصرالله کسرائیان، مسعود کیمیایی، پرویز مشکاتیان، مرتضی ممیز، شهرام ناظری، جلال ذوالفنون، مریم زندی، حمید سمندریان، قطب الدین صادقی، منوچهر آتشی، بهرام بیضایی، بیژن ترقی، رخشان بنی اعتماد، عزت الله انتظامی و … اشاره کرد.

کتاب در قطع مربع و در ابعاد 23*23 سانتی متر و با جلد سخت منتشر شده است.