گفتمانی روایی در پنج قاب / میرعلیرضا دریابیگی / 1388

کتاب گفتمانی روایی در پنج قاب، مجموعه آثار عکس گروهی می باشد که به کوشش میرعلیرضا دریابیگی عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی گرداوری و در سال 1388 توسط انتشارات افراز منتشر شده است.

در بخشهایی از مقدمه کتاب به قلم گردآورنده اینگونه آمده است:

“در آغازین واژه های جستاره، پیش از پرداختن به چنداچونی شکل گیری مجموعه ی حاضر، آورد و گفتاوردهایی در زمینه ی کلید واژگان عنوان مجموعه، خالی از هوده نمی نماید. روایت ( Narrative ) نشانگر و بازگوی رویدادهایی واقعی یا خیالی در زمان – مکانی مفروض با تأکید بر علیت است و به همراه عمل روایت یا روایتگری ( Narration ) کار کرد و کارویژهای بنیادین در زندگی روزمره ی انسان دارد.
« اغلب ، افکار ما شکلی روایی دارد وقتی رؤیاهای ما مانند داستان هایی ناقص و آشفته است ، انسان ها به تثبيت الگوهای روایی ، نیازی درونی دارند که این هم به تمایل ما به دیدن زندگی به شکل داستان وابسته است . یک خط سیر به لحاظ زمانی محدود از آغاز تا پایان و از تولد تا مرگ ، که دوست داریم هر مرحله اش معنادار باشد و بتوانیم در چارچوب آن ، انتخاب های خود را توجیه کنیم » . ( لوته ، ۹ : ۱۳۸۹ )
اگر این گزاره را بپذیریم که روایت کردن اشاره به عمل بیان ( Enunciation ) دارد آنگاه می توان تمایز آشکاری که امیل بنونیست ( Emile Benvenist ) در خصوص دو حالت ضمنی بیان به دست می دهد را نیز پذیرفت . به باور بنونیست « بیان در یکی از این دو سیاق تجلی می یابد : هیستوار ( Histoire ) به معنای داستان ( Story ) و گفتمان ( Discourse ) . داستان یا بهتر است بگوییم هیستوار از آنجا که هم به معنای‎ داستان گفتن است و هم به معنای تاریخ ، بیان رویدادهای گذشته را از طریق یک مؤلف پنهان به نمایش می گذارد . ( مؤلفان در این سياق حضور خود را اعلام نمی کنند ، آنها آنجا نیستند . اما از گفتمان چنین بر می آید که معناسازی اجتماعی جاری فعال او سوژهی بیان در این سیاق همیشه حاضر است و همچنین دریافت کننده همیشه حضور دارد ( چون از واژه ی گفتمان ، گفت و گو و از این طريق ، طرف گفت و گو به ذهن متبادر می شود ) . چنانکه کوهن ( ۶۲ : ۱۹۸۲ ) به وضوح می گوید : گفتمان ، ذهنیت [ یا شخص خطاب کننده را در خطاب خود برجسته می کند ، در حالی که در هیستوار خطاب غیر شخصی تر است به جای گفتن نشان می دهد ] » . ( هیوارد ، ۲۸ : ۱۳۸۱ )
برای دریافت هرچه افزون مقوله ی پیشگفته و با توجه به ایجاب در اختصار نوشته در جستاره ی حاضر ، می توان داستان روایی را به گفتمان ( Discourse ) ، داستان ( Histoire ) و روایتگری ( Narration ) بخش بندی نمود . این طبقه بندی داستان روایی را ژرار ژنت ( Gerard Genette ) در مقاله ی تأثیر گذارش با عنوان ( Discourse du Recit ، ۱۹۷۲ ) گفتمان روایی این مقاله در سال ۱۹۸۰ با عنوان Narrative Discourse به زبان انگلیسی منتشر شد – پیشنهاد کرده است …
… مجموعه عکس های کتاب حاضر از روز شنبه دهم بهمن ماه ۱۳۸۸ به مدت یک هفته در مرکز هنرپژوهی نقش جهان فرهنگستان هنر جمهوری اسلامی ایران در ريختار نمایشگاهی با عنوان « گفتمانی روایی در پنج قاب » به چشمرس همگان در خواهد آمد. پاسداشت و سپاس بیکران تقدیم جناب دکتر برادران معاونت محترم پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی ، جناب مهندس یارزاده ریاست محترم مرکز هنرپژوهی نقش جهان ، جناب استاد باباشاهی ریاست محترم دانشکده هنر و معماری ، جناب استاد رخشان مدیریت محترم گروه آموزشی گرافیک دانشکده هنر و معماری ، خانواده های محترم و عزیزانی که با تلاش ها ، کوشش ها ، کاوشها و باز کاوش های دانشورانه و دانش بنیاد خود ، واژه ی خواستن را خوانش توانستن نمودند.
امید آنکه عزیزانمان در راه دانش پژوهی پویا ، استوار و مانا باشند . چنین باد.”