از میان ویرانه ها، پروژه نجات عکس های بم /پریسا دمندان /1382

از میان ویرانه ها، پروژه نجات عکس های بم

پریسا دمندان در مقدمه کتاب از میان ویرانه ها، پروژه نجات عکس های بم اینچنین گفته است:

پروژه نجات آرشیو های عکس استودیوهای ویران شده شهر بم در زمستان ۱۳۸۲ درست چند روز پس از وقوع زلزله های مهیب به طور داوطلبانه و با نیت یاری و همراهی با مردم آسیب‌دیده و ادای احترام به آنها آغاز شد.

نتیجه جمع آوری آرشیو های عکس چند استودیوی ویران شده در این حادثه مجموعه قابل توجهی نگاتیو و عکس بود که پس از خاتمه خاکبرداری به تهران منتقل شد و طی یک سال  کار پراکنده و انجام امور خاک زدایی و ساماندهی فیزیکی تازه قابلیت مشاهده و بررسی دقیق تر را یافت.
مجموعه عکس های دو استودیو به دلیل زنده بودن عکاس و یا وارثان به صاحبان شان که در زمان زلزله خود قادر به انجام خاکبرداری نبودند عودت داده شد.
اما مجموعه‌های عکاسانی که در قید حیات نبودند و یا به دلیل تغییر شغل دیگر نیازی به آرشیو خود نداشتند با اجازه کتبی آنها نزد من باقی ماند.

همزمانی این کندو کاو و بیرون آوردن پیکره‌های نقره اندود عکسهای مجروح و پاره و خش دار از زیر خاک، با بیرون کشیدن اجساد جانباختگان از زیر آوار و به خاکسپاری شان، توسط بازماندگان زلزله، به آئینی در ستایش اسطوره تکرار شونده ی زندگی تبدیل شده بود. شمایل مردگانی که در زمان گرفته شدن عکس ها در بردارنده روح و زندگی بودند، در رستاخیزی از خاک بیرون می شدند.

در عکسها به ظاهر نشانی از مرگ وجود ندارد زندگی در جریان است تصاویری از لحظه ها خاطرات به یاد ماندنی نخل ها و آدم ها ارگ و خانه ها نوروز و لحظه های شاد جمع دوستان مهر و لبخند و باز دوباره زندگی و جریان ارزش عکس ها برای کسانی که از حادثه جان سالم به در برده بودند، معنا و کاربرد دیگری داشت.
یافتن عکسی از یک عزیز در گذشته بلافاصله پس از خاکسپاری حائز اهمیت شد اینطور به نظر می آمد که عکس ها قادر بودند نقش مهمی در تجسم خاطره‌ای از فرد رفته و تسهیل سوگواری پیچیده‌ای که با آن روبرو بودند داشته باشند.

با وجود اینکه عکس ها به گذشته تعلق دارند و در ذات خود با مرگ عجین هستند، اما در یک جراحت روحی دشوار و در یک فاجعه عمومی ظاهراً می‌توانند یاری رسان حافظه باشند.